Cấp phép thương hiệu là gì? Ví dụ về cấp phép thương hiệu

Cấp phép thương hiệu là hình thức một bên cho phép một bên khác sử dụng tên, logo, nhân vật hoặc hình ảnh của mình trên các sản phẩm hoặc dịch vụ của họ.

Bạn có biết rằng mỗi khi bạn mua một chiếc áo có logo Nike, một cuốn sách có nhân vật Harry Potter, hay một vé xem phim có nhân vật Marvel, những sản phẩm trên chính là kết quả của việc cấp phép. Vậy cấp phép thương hiệu là gì và tại sao nó lại quan trọng đối với các doanh nghiệp và người tiêu dùng? Bài viết này sẽ giải đáp cho bạn những câu hỏi này và cung cấp cho bạn các ví dụ điển hình về cấp phép thương hiệu.

Để biết về cấp phép thương hiệu bạn cần biết thương hiệu là gì? và sau đó mới đi sâu vào tìm hiểu về cấp phép thương hiệu nhé.

I. Đối tượng được cấp phép là gì?

1. Khái niệm

Đối tượng được cấp phép là doanh nghiệp, tổ chức hay cá nhân đã được cấp phép hợp pháp để sử dụng những thực thể nhất định. Sự cho phép, hoặc giấy phép, có thể được đưa ra trên cơ sở rõ ràng hoặc được ngụ ý là đã cấp phép.Đối tượng được cấp phép cần chi trả cho chủ sở hữu của giấy phép các khoản phí, tiền bản quyền hoặc một số hình thức chia sẻ doanh thu khác. Có nhiều loại giấy phép khác nhau, như nhượng quyền, cấp phép thương hiệu, giấy phép chính phủ, …

2. Đặc điểm của đối tượng được cấp phép

Việc cấp phép là một hình thức kinh doanh phổ biến hiện nay, việc biết rõ về những đặc điểm của đối tượng được cấp phép sẽ giúp người được cấp phép biết được những ưu và yếu điểm, từ đó tránh được những sai phạm không đáng có: Những đặc điểm đó là:

• Không thể tự ý sử dụng các tài sản của bên cấp phép mà không có sự đồng ý của họ.

Ví dụ, nếu bạn là người được cấp phép của một nhãn hiệu thời trang, bạn không thể in logo của họ lên các sản phẩm khác mà không có sự cho phép của họ.

• Phải trả phí cấp phép, hoặc có thể thực hiện thanh toán dựa trên kết quả của thỏa thuận kinh doanh, được gọi là doanh thu cấp phép. Điều này có nghĩa là bên được cấp phép phải bỏ ra một khoản tiền để được sử dụng các tài sản của bên cấp phép.

Ví dụ, nếu bạn là một licensee của một nhượng quyền thương mại như McDonald’s, bạn phải trả một khoản phí cấp phép để được sử dụng tên tuổi và logo của họ, và bạn cũng phải chia sẻ một phần doanh thu với họ.

• Có thể được cấp độc quyền hoặc không độc quyền đối với các tài sản của bên cấp phép trong một khu vực địa lý nhất định hoặc trong một thời gian nhất định.

Ví dụ, nếu bạn là một licensee của một bộ phim Hollywood, bạn có thể được cấp quyền độc quyền để chiếu bộ phim đó tại Việt Nam trong 6 tháng, hoặc bạn có thể được cấp quyền không độc quyền để chiếu bộ phim đó tại Việt Nam cùng với các nhà phát hành khác.

• Có trách nhiệm tuân thủ các điều khoản và điều kiện của hợp đồng sử dụng giấy phép (license agreement), bao gồm cả việc bảo vệ các tài sản trí tuệ của bên cấp phép và không vi phạm các quyền của bên thứ ba. Điều này có nghĩa là licensee phải làm theo những gì đã cam kết với bên cấp phép trong hợp đồng sử dụng giấy phép, và không được làm gì có hại cho danh tiếng và lợi ích của bên cấp phép.

Ví dụ, nếu bạn được cấp phép với một ứng dụng di động, bạn không được sao chép hoặc chỉnh sửa mã nguồn của ứng dụng đó, và bạn không được sử dụng ứng dụng đó để vi phạm luật hoặc xâm phạm quyền riêng tư của người dùng.

II. Cấp phép thương hiệu là gì?

1. Khái niệm

Cấp phép thương hiệu là một hình thức kinh doanh trong đó một bên cấp quyền sử dụng tài sản trí tuệ, nhãn hiệu hoặc sản xuất sản phẩm của mình cho một bên khác, để trả tiền bản quyền.

Ví dụ, một công ty có thể cấp phép thương hiệu của mình cho một nhà sản xuất để sản xuất và bán các sản phẩm mang tên và logo của công ty đó.

2. Một số lưu ý cho bên sở hữu đối tượng được cấp phép thương hiệu

Bên sở hữu đối tượng được cấp phép thương hiệu là bên cấp phép (licensor), tức là bên có quyền sử dụng và quản lý tài sản trí tuệ, nhãn hiệu hoặc sản phẩm của mình. Một số lưu ý cho bên cấp phép thương hiệu là:

• Lựa chọn kỹ lưỡng bên được cấp phép: tức là bên muốn sử dụng tài sản trí tuệ, nhãn hiệu hoặc sản phẩm của bên cấp phép. Bên được cấp phép nên có uy tín, kinh nghiệm, khả năng tài chính và thị trường phù hợp với đối tượng được cấp phép.
• Xác định rõ ràng các điều khoản và điều kiện của hợp đồng cấp phép, bao gồm: phạm vi, thời hạn, độc quyền hay không độc quyền, phí cấp phép, doanh thu cấp phép, quyền và nghĩa vụ của các bên, cách giải quyết tranh chấp, v.v…
• Giám sát và kiểm tra thường xuyên hoạt động của bên được cấp phép để đảm bảo chất lượng, giá cả, tiêu chuẩn và hình ảnh của các sản phẩm hoặc nhãn hiệu được cấp phép. Bên cấp phép nên có quyền can thiệp hoặc chấm dứt hợp đồng nếu bên được cấp phép vi phạm các điều khoản đã thỏa thuận.
• Bảo vệ tài sản trí tuệ, nhãn hiệu hoặc sản phẩm của mình khỏi sự sao chép, xâm phạm hoặc tranh chấp của các bên thứ ba. Bên cấp phép nên đăng ký và gia hạn bản quyền, bằng sáng chế hoặc nhãn hiệu của mình ở các quốc gia mà bên được cấp phép hoạt động.

III. Các ví dụ điển hình về cấp phép thương hiệu

1. The Walt Disney Company

Là doanh nghiệp cấp phép lớn nhất thế giới, Disney Consumer Products, Games and Publishing làm việc với các thương hiệu hàng đầu – bao gồm Hasbro, Mattel, Mad Engine, LEGO Group, Jay Franco, Kimberly Clark, Funko và Procter &; Gamble – với các sản phẩm hàng đầu thế giới trên nhiều danh mục thu hút người tiêu dùng toàn cầu.

Bạn có thể dễ dàng thấy được hình ảnh của các nhân vật nổi tiếng trên các thương hiệu mang tính biểu tượng của công ty – Disney, Pixar, Marvel, Star Wars , ESPN, Twentieth Century và National Geographic – và được phân phối thông qua nhiều kênh khác nhau bao gồm nền tảng thương mại điện tử shopDisney, tại Công viên Disney, hay các nhà bán lẻ địa phương và thị trường đại chúng trên toàn cầu.

2. WarnerMedia/Warner Bros. Consumer Products

Warner Media sở hữu nhiều thương hiệu nổi tiếng như Warner Bros., HBO, CNN, Cartoon Network, DC Comics và nhiều kênh truyền hình khác. Việc cấp phép là một trong những nguồn thu chính của Warner Media, khi cho phép các bên khác sử dụng các tài sản trí tuệ của mình, như nhãn hiệu, logo, nhân vật, phim ảnh, chương trình truyền hình…

Công ty tận dụng sức mạnh truyền thông và danh tiếng của những nhân vật  như Harry Potter, Friends, Game of Thrones, Wonder Woman , Batman , Superman, Rick và Morty, v.v. để phát triển doanh thu cấp phép

3. NBCUniversal/Universal Brand Development

NBCUniversal/Universal Brand Development là một công ty truyền thông và giải trí hàng đầu thế giới, sở hữu nhiều thương hiệu nổi tiếng như NBC, Telemundo, Universal Pictures, DreamWorks Animation, Illumination, Focus Features, Universal Parks & Resorts và nhiều kênh truyền hình và phát trực tuyến khác.

Một số thành công cấp phép của NBCUniversal/Universal Brand Development có thể kể đến như:

• Cấp phép cho các sản phẩm tiêu dùng liên quan đến các bộ phim bom tấn như Jurassic World, Fast & Furious, Minions, Trolls, The Secret Life of Pets và nhiều bộ phim khác. Các sản phẩm này bao gồm đồ chơi, quần áo, đồ dùng gia đình, sách, trò chơi điện tử và nhiều loại khác.
• Cấp phép cho các trải nghiệm giải trí tại các công viên vui chơi và khu nghỉ dưỡng của Universal ở nhiều quốc gia. Các trải nghiệm này bao gồm các khu vực chủ đề, các cuộc phiêu lưu 4D, các buổi biểu diễn sống động và nhiều hoạt động khác dựa trên các thương hiệu của công ty.
• Cấp phép cho các nội dung số liên quan đến các thương hiệu của công ty. Các nội dung này bao gồm các ứng dụng di động, các dịch vụ phát trực tuyến, các podcast, các video ngắn và nhiều loại khác.

4. Mattel

Mattel là một công ty đồ chơi toàn cầu hàng đầu và là chủ sở hữu của một trong những danh mục nhượng quyền thương mại giải trí dành cho trẻ em và gia đình mạnh nhất trên thế giới. Mattel tạo ra các sản phẩm và trải nghiệm sáng tạo truyền cảm hứng, giải trí và phát triển trẻ em thông qua vui chơi.

Công ty thu hút người tiêu dùng thông qua danh mục các thương hiệu mang tính biểu tượng, bao gồm Barbie, Hot Wheels, Fisher-Price, American Girl, Thomas &; Friends, UNO, Masters of the Universe, Monster High và MEGA, cũng như các tài sản trí tuệ phổ biến khác mà nó sở hữu hoặc cấp phép hợp tác với các công ty giải trí toàn cầu. Các dịch vụ bao gồm nội dung phim và truyền hình, trải nghiệm trò chơi và kỹ thuật số, âm nhạc và sự kiện trực tiếp.

5. Woa Universal

WOA Universal là một công ty được Sconnect Việt Nam ủy quyền quản lý và khai thác độc quyền các quyền tài sản trí tuệ đối với toàn bộ cốt truyện và bộ nhân vật của thương hiệu hoạt hình Wolfoo nổi tiếng.

Wolfoo là một chú sói con tinh nghịch và đáng yêu, cùng với gia đình và bạn bè của mình, luôn có những trải nghiệm thú vị và bổ ích trong cuộc sống. Wolfoo đã thu hút hàng triệu người xem trên nhiều nền tảng trực tuyến như YouTube, Amazon Prime Video, Roku, v.v…

WOA Universal đã cấp phép thương hiệu của mình cho nhiều công ty khác để sản xuất và bán các sản phẩm liên quan đến Wolfoo như đồ chơi, quần áo, sách, v.v… Ví dụ:

• Cấp phép thương hiệu cho Công ty TNHH Đồ chơi Thông minh để sản xuất và bán các đồ chơi dựa trên các nhân vật và cảnh trong các video của Wolfoo. Các đồ chơi này được thiết kế để kích thích sự sáng tạo, tưởng tượng và khám phá của trẻ em.
• Công ty TNHH Thời trang Woa để sản xuất và bán các quần áo có in hình Wolfoo và các nhân vật khác trong gia đình và bạn bè của chú sói con. Các quần áo này được làm từ chất liệu cao cấp, an toàn cho da và môi trường.
• Công ty TNHH Nhà xuất bản Kim Đồng để sản xuất và bán các sách dựa trên các câu chuyện của Wolfoo. Các sách này được viết bằng ngôn ngữ dễ hiểu, hấp dẫn và mang tính giáo dục cao cho trẻ em

Cấp phép thương hiệu là một xu hướng kinh doanh phổ biến trên thế giới, đặc biệt trong các lĩnh vực như giải trí, thời trang, đồ chơi, thể thao và ẩm thực.  Tại Việt Nam việc cấp phép đang dần phổ biến, trong đó có nhiều thương hiệu lớn như Woa có nhân vật Wolfoo và Lucy đang rất có sức ảnh hưởng với trẻ em hiện nay. Tuy nhiên, cấp phép thương hiệu cũng có những rủi ro và thách thức như vi phạm bản quyền, mất kiểm soát chất lượng, xung đột lợi ích và cạnh tranh. Do đó, các bên liên quan cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, thương lượng công bằng và hợp tác chặt chẽ để đảm bảo thành công của cấp phép thương hiệu.